Kenmerken: Tuindorp / Stedenbouw / Nieuwbouw
Locatie: Bloemwijk, Alkmaar
Opgave: Stedenbouwkundig plan; referentieverkaveling (ca. 180 woningen), randvooraarden en beeldkwaliteitsplan
Samenwerking: Bleeker Nauta Landschapsarchitecten
Architect: TWA Architecten
Opdrachtgever: Woningstichting Van Alkmaer (in overleg met Gemeente Alkmaar)
Datum: Stedenbouwkundig plan (2019-2021), start bouw (2021), uitvoering (2021-2025)
Een buurt met karakter
Het stedenbouwkundig plan voor De Nieuwe Bloemwijk biedt een ruimtelijk kader voor de vernieuwing van twee woningcomplexen van Woningstichting Van Alkmaer in Bloemwijk. De woningen vormen een karaktervolle buurt achter de Westerweg, gebouwd net na de eerste wereldoorlog. De planopzet heeft een afwisselend stratenpatroon met dwarsstraten, buurtpleintjes, plantsoenen, binnenterreinen en achterpaden. De bebouwing is gevarieerd en rijk uitgewerkt, met verschillende bouwhoogten, kapvormen, accenten en ornamenten. Bij het oorspronkelijk ontwerp van Bloemwijk waren de gebruiksfuncties van die tijd maatgevend: arbeiderswoningen en straten zonder auto’s. Bijna 100 jaar later zijn de woningen relatief klein en de straten en bouwblokken smal voor de eisen die tegenwoordig worden gesteld. Na uitgebreid bouwtechnisch onderzoek en maatschappelijk overleg is besloten de bestaande woningen te slopen en een nieuwe, duurzame buurt te maken. De cultuurhistorische waarden en klimaatbestendigheid zijn hierbij belangrijke uitgangspunten.
Participatie
Vanaf het begin zijn bewoners en omwonenden op allerlei manieren intensief en actief betrokken bij de planvorming voor Bloemwijk. Voor de ontwikkeling van het stedenbouwkundig plan hebben wij samen met woningstichting Van Alkmaer inspiratiesessies en themabijeenkomsten gehouden. Ook tijdens de bouw worden bewoners geïnformeerd en begeleid. De bewoners kunnen straks terugverhuizen naar een nieuwe woning binnen de wijk.
De nieuwe Bloemwijk
Inzet is een ontspannen, groene en autoluwe woonomgeving: een eigentijds tuindorp met meer ruimte voor groen dan in de oude Bloemwijk. Het groen draagt bij aan een prettig woonomgeving met focus op sociale cohesie en speelt een grote rol in wateropvang, tegengaan van hittestress en het vergroten van de biodiversiteit.
Een belangrijk onderdeel van de opgave was het inpassen van appartementen in de historische setting van het tuindorp. We hebben daarvoor een nieuw motief voorgesteld: twee grote, groene woonhoven.
De stedenbouwkundige structuur van lange straten haaks op de Westerweg wordt behouden. De Boomkampstraat is de ‘drager’ van de nieuwe Bloemwijk. De straat wordt verbreed en krijgt een dubbele bomenrij. De dwarsstraten zijn opnieuw bepaald en uitgewerkt als een schakeling van bijzondere plekken: de autovrije hoven met appartementen en studio’s. Er is een duidelijke hiërarchie tussen de twee hoven. De centrale hof is de belangrijkste plek in de stedenbouwkundige structuur. De situering van het nieuwe ontmoetingscentrum ondersteunt hier het openbare karakter. De tweede hof heeft een meer besloten woonkarakter.
Het dwaalmilieu uit de oude Bloemwijk komt in het ontwerp op een andere manier terug. Naast de twee nieuwe hoven zijn op de binnenterreinen groene plekken voorzien, die in overleg met omwonenden voor gemeenschappelijk gebruik kunnen worden ingericht (spelen, zitten, tuinieren e.d.). Ook de eventuele buurtmoestuin is zo’n groene plek.
De nieuwe bebouwing ondersteunt de stedenbouwkundige structuur. Bij de hoven zijn gestapelde woningen gesitueerd. Per hof is een karaktervolle bouwvorm uitgewerkt. Langs de straten staan rijen eengezinswoningen. Het kappenlandschap en de accenten zorgen voor samenhang afwisseling tussen de verschillende bouwvormen. Een nieuw element zijn de overgangszones tussen bebouwing en openbare ruimte. Zo is er overal ruimte gereserveerd voor een geveltuin of ‘Delftse stoep’. Daarnaast is er bijzondere aandacht voor de erfscheidingen. Waar zijtuinen aan achterpaden of straten grenzen, worden tuinmuren toegepast. Bij de straten met de bekende ‘Bloemwijkboog’. De zones langs de hoven zijn open gehouden.
De toekomstige signatuur van de nieuwe Bloemwijk is groen en geeft het gevoel dat de natuur dichtbij is. Er komen meer bomen, meer groene plekken, groene erfafscheidingen, hagen, heesterzones en geveltuinen. Met een gevarieerd woningprogramma van appartementen, studio’s, grote en kleine eengezinswoningen is de nieuwe Bloemwijk straks weer toekomstbestendig.