Kenmerken: Wederopbouwwijk / Stedenbouw
Locatie: Rotterdam, Pendrecht
Programma: ca. 15,7 ha. nieuwbouw 307 woningen, renovatie 200 woningen
Opdrachtgever: Woonstad Rotterdam
Samenwerking: Studio Diekema
Fotografie: Jannes Linders
Datum: 2007-2015 (ontwerp en gefaseerde realisatie)
Pendrecht
De wijk Pendrecht in Rotterdam heeft in de geschiedenis van de stedenbouw en architectuur een bijzondere naam. Dit is een van de eerste wijken waarin de verkaveling is opgebouwd uit de herhaling van een enkel verkavelingsmotief. In deze stempel zijn verschillende bouwvormen samengebracht rond een gemeenschappelijke tuin, waardoor een gelijkmatige spreiding van verschillende woningtypen over het woongebied is ontstaan. Deze manier van werken heeft op vele plaatsen in het land navolging gekregen.
Transformatiezone
De transformatiezone is een langgerekt vernieuwingsgebied in het zuidelijk deel van Pendrecht. De woningen in dit gebied zijn in bezit van woningcorporatie De Nieuwe Unie en bestaan grotendeels uit portiek-etagewoningen zonder lift. Een groot deel van deze woningen wordt gesloopt, een klein deel wordt gerenoveerd (verticale samenvoeging van twee appartementen tot maisonnettes). Alle bestaande eengezinswoningen worden eveneens gehandhaafd. Op de vrijkomende terreinen wordt een programma van eengezinswoningen en etagewoningen met lift teruggebouwd, met het bijbehorende parkeren.
Ruimtelijke opgave
De transformatiezone wordt in twee delen gedeeld door de Burghsluissingel: aan de oostkant de Tiengemetenbuurt en aan de westkant de Ossenissebuurt. In het midden grenst de transformatiezone aan Plein 53, het wijkcentrum met winkels en voorzieningen. De opgave verschilt per gebied. In de Tiengemetenbuurt wordt relatief veel van de bestaande bebouwing gehandhaafd en is de huidige verkavelingsopzet met gemeenschappelijke tuinen richtinggevend voor de vernieuwing. In de Ossenissebuurt wordt vrijwel alle bebouwing gesloopt en is ruimte voor de ontwikkeling van een nieuwe verkavelingsopzet voor eengezinswoningen met privé-tuinen en parkeerplaatsen op eigen terrein. Het nieuwe woningprogramma wordt niet langer gelijkmatig over het gebied verspreid, maar wordt geclusterd. De nieuwe etagewoningen met lift komen rond de Burghsluissingel nabij het wijkcentrum, op de overige locaties eengezinswoningen.
Stedenbouwkundig plan
De beperkte marktwaarde van het gebied vraagt om zeer kosten-efficiënte bebouwingsvormen en parkeeroplossingen. De plankwaliteit is daarom op stedenbouwkundig niveau vastgelegd. De verkaveling is gedetailleerd uitgewerkt en er is veel aandacht besteed aan de inrichting van de buitenruimte en de erfscheidingen tussen private en gemeenschappelijke terreinen en het openbaar gebied. Dit is gebeurt in samenwerking met Studio Diekema. Voor de Tiengemetenbuurt is de oude verkavelingsopzet richtinggevend, de Ossenissebuurt krijgt een nieuwe opzet. Voor de verkaveling is een nieuwe stempel ontwikkeld, waarin telkens drie rijen eengezinswoningen worden samengevoegd rond een binnenterrein met privé-tuinen en parkeren op eigen terrein. Deze stempel neemt ook de te handhaven eengezinswoningen op. In deze buurt van eengezinswoningen maakt de verschuiving van de parkeeropgave naar eigen terrein het mogelijk om een groene, autoluwe woonomgeving te maken. Een aantal straten wordt omgevormd tot groene hoven, die door een nieuwe dwarsroute in het midden van de buurt aan elkaar worden geschakeld. Dit element geeft de nieuwbouw een eigen oriëntatie-punt zonder de ruimtelijke relatie met de omgeving te verliezen. De verdeling van de architectuuropgaven volgt de stedenbouwkundige opzet. De gestapelde complexen rond de singel worden uit één hand ontworpen en zorgen voor ‘stevigheid’ in het midden van het gebied. Ook de twee delen met eengezinswoningen aan weerszijden van de gestapelde complexen worden telkens door één architect uitgewerkt.
Binnen dit stedenbouwkundig plan zijn de architectuurprojecten Dinteloordstraat en Burghsluissingel gelegen.