Kenmerken: Wederopbouwwijk / Stedenbouw
Locatie: Osdorp, Amsterdam
Opgave: Stedenbouwkundige strategie en supervisie vernieuwing Zuidwestkwadrant Amsterdam Osdorp, vanaf 1995 namens stadsdeel Osdorp en zes corporaties
Opdrachtgever: projectbureau Vernieuwing Osdorp
Samenwerking: Michael van Gessel (landschapsarchitect)
Datum: 1995-2006 (planvorming), 1998-2009 (supervisie)
Opgave
Het Zuidwestkwadrant van Osdorp is een woongebied van circa 3.000 woningen uit de vroege jaren zestig, dat onderdeel is van de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Kenmerkend voor het gebied is de open bebouwingsvorm: vrijstaande gebouwen met portiek-etagewoningen in een groene omgeving, vijf lagen hoog, gegroepeerd in haken of stroken met opvallend ruime verkavelingen. Na ruim dertig jaar moet het gebied ingrijpend worden vernieuwd. De woningen en de woonomgeving zijn zowel fysiek als functioneel sterk verouderd; door verder gaande verstedelijking neemt de diversiteit aan bevolkingsgroepen en activiteiten toe; door de aanleg van nieuwe infrastructuur en de bouw van nieuwe woon-werkgebieden ligt het gebied niet meer op de grens tussen stad en land maar midden in de zuidwestflank van de Amsterdamse regio.
Strategie raamwerk
Door stedelijke ontwikkeling rond het Zuidwestkwadrant zijn delen van het raamwerk in een andere positie komen te liggen, waardoor ze hun oude betekenis verliezen. De gekozen stedenbouwkundige strategie is gericht op de transformatie van deze delen tot nieuwe betekenisdragers van het gebied. Daarbij wordt de vernieuwing van de openbare ruimte verbonden met de reconstructie van de aangrenzende bebouwing en de aanpak van de achtergelegen bebouwingsvlakken. Deze aanpak bestaat uit de grote groenstroken en de Calandlaan. De Calandlaan vervult nu gedeeltelijk de oorspronkelijke functie van de Lelylaan. Het toenemende belang van de laan wordt versterkt door vernieuwing van het wegprofiel en hierdoor is het belang ervan toegenomen.
De aanpak betreft de grote groenstroken en de Calandlaan. Deze laatste vervult nu gedeeltelijk de oorspronkelijke functie van de Lelylaan waardoor het belang ervan is toegenomen. In het plan wordt deze ontwikkeling versterkt door vernieuwing van het wegprofiel en uitbreiding van winkel- en bedrijfsruimten zodat de bedrijvigheid in het Zuidwestkwadrant geconcentreerd kan worden langs deze drukke stadsstraat.
De groenstroken in het gebied worden in het plan versterkt als groenvoorziening van de wijk door herinrichting in de vorm van respectievelijk een waterpark en een stadspark. De parken vormen een nieuwe ‘setting’ voor de woonbebouwing en bieden aanleiding voor verdichting langs de randen. Deze bestaan uit reeksen nieuwe woongebouwen, die samenspelen met de bestaande hoogbouw in Osdorp, en die de parken een architectonische begrenzing geven.
Vernieuwing bebouwingsvlakken
In het stedenbouwkundig plan wordt de vernieuwing van de bebouwingsvlakken nadrukkelijk betrokken op de vernieuwing van het raamwerk. Het plan gebruikt de aanpak van de grote open ruimten en de afbakening van verschillende vormen van grondgebruik als kader voor de vernieuwing van de woongebieden. De verdere verstedelijking van het Zuidwestkwadrant vraagt om een duidelijker onderscheid tussen private en openbare sfeer. De gekozen stedenbouwkundige strategie is gericht op het in ruimtelijke en fysieke zin formaliseren van de gemeenschappelijke ruimte door het ontwerp van overgangen en grenzen. De open opzet van het gebied wordt gecombineerd met het grondgebruik en de beheersvorm van de gesloten stad, zodat de bebouwingsvlakken kunnen worden herverkaveld in kleinere eenheden, waarin gebouwen op een specifiek grondstuk betrokken zijn. Deze herverkaveling wordt gekoppeld aan de herinrichting van straten en gemeenschappelijke tuinen en de renovatie of reconstructie van bebouwing. Binnen dit stedenbouwkundig plan is het architectuurproject Parkrand gelegen.